تحولات اخير خاورميانه و شمال افریقا: ريشه‌ها و پيامدهای متفاوت

Print E-mail
سید امیر نیاکوئی
04 دی 1390

اعتراضات اخیری که جهان عرب را فراگرفته، با نتایج سیاسی مختلفی مواجه شده، به‌طوری که حاکمان مصر و تونس به سرعت و حکومت لیبی پس از ماه‌ها مقاومت سقوط کردند. حال آنکه در بحرین و یمن، جنبش‌های اعتراضی تاکنون موفق به سرنگونی حاکمان نشده و حکومت‌ها پایداری قابل توجهی نشان داده‌اند. در این مقاله تلاش خواهیم کرد که چرایی نتایج سیاسی مختلف اعتراضات در جهان عرب را بررسی کنیم. دامنه پژوهش حاضر پنج کشور مصر، تونس، لیبی، یمن و بحرین را دربر می‌گیرد که بیش از کشورهای دیگر دستخوش بحران سیاسی بوده‌اند. در این مقاله از نظریه گلدستون در رابطه با چرایی پیروزی برخی انقلاب‌ها و عدم موفقیت برخی دیگر، استفاده شده است. بر این اساس، فرضیه مقاله عبارت است از: نتایج سیاسی متفاوت اعتراضات مرهون ترکیبی از عوامل شامل میزان مشروعیت سیاسی حکومت‌ها، میزان بسیج اجتماعی معترضان و درنهایت واکنش ارتش و قدرت‌های بین‌المللی بوده است، بنابراین وضعیت متفاوت مؤلفه‌های فوق در کشورهای دستخوش بحران، باعث نتایج سیاسی متفاوت شده است.